११. छीन् बाजा सुन्ने वस्तु हो, हेर्ने वस्तु होइन
एक पटक पाओय्वि लीन् ताइय्विलाई भेट्न जाँदा लीन् ताइय्वि एउटा पुस्तक हेर्दै थिइन् । पाओय्विले “के पुस्तक हो, म पनि हेरुँ न” भनेर हेर्न थाले । पाओय्विले त्यस्तो पुस्तक कहिले पनि देखेका थिएनन् अनि “यो केही पनि नबुझिने के पुस्तक हो ?” भनी सोधे । लीन् ताइय्विले त्यो चीनिया परम्परागत तार बाजा “छीन्”को स्वरलिपिको पुस्तक हो भनी त्यसलाई पढ्ने तरिका समेत पाओय्विलाई बताइ दिइन् । शरद ऋृतु आउन लागेको हुँदा सूचउतिरको शरद ऋृतु सम्झेर दुःखी भएर छीन् बाजा बजाउने विचार गरेर लीन् ताइय्विले त्यो पुस्तक निकालेर पढ्न थालेकी थिइन् । पाओय्विको अनुरोधमा लीन् ताइय्विले छीन् बाजा बजाएर एउटा धून सुनाइन् ।
केही दिन पछि पाओय्वि फेरि लीन् ताइय्वि कहाँ जाँदै गर्दा बाटोमा भिक्षुणी म्याउय्विलाई भेटे । उनी पनि लीन् ताइय्विकहाँ नै जान लागेकी रहिछिन् । उनीहरू एकसाथ लीन् ताइय्विको कोठा बाहिर पुग्दा त्यहाँ छीन् बाजाको धून सुने । म्याउय्विले भनिन् “पहिले देखि नै छीन् भन्ने सुन्ने वस्तु हो, हेर्ने वस्तु होइन, त्यसैले हामी यहीं बसेर छीन् बाजाको धून सुनौं, बजाइरहेको हेर्न भित्र नजाऔं ।” दुबैजना बाहिरै बसेर धून सुन्न थाले । अकस्मात् छीन्बाजाको आवाज बिग्रिन थाल्यो र एउटा तार चुँडिएको आवाज आयो । त्यस्तो आवाज सुनेर म्याउय्वि आकुलव्याकुल भइन् । पाओय्विले “के भयो ?” भनेर सोध्दा पनि उत्तर नदिई फरक्क फर्केर त्यहाँबाट गइ हालिन् । आफ्नो बौद्ध विहारमा पुगेपछि पनि म्याउय्वि शान्त हुन सकिनन्, उनीले वैद्य डाकेर आफूलाई जाँच्न लगाइन् ।
चिया माता ८१ वर्ष पुग्नु भयो । आफ्नो स्वास्थ्य र परिवारजनको भलाइको कामना गर्दै वहाँले बौद्ध धारणी हृदयसूत्र एक पटक सार्ने विचार गर्नु भयो । त्यसबेला चीनमा ग्रहदशाको खराब असर हटाउन तथा पुण्यसंचय गर्न हृदयसूत्र सार्ने चलन थियो र अहिले सम्म पनि छ । चिया माताले कान्छी नातिनी चिया सीछुन्लाई त्यो कामको लागि अह्राउनु भयो ।
हिउँद ऋृतु प्रारम्भ भयो, बाहिर धेरै जाडो हुन थाल्यो । सीरेन्ले पाओय्विलाई बाहिर लगाउने एउटा बाक्लो बाहिरी पहिरन ल्याएर दिइन् । त्यो बहुमूल्य बाहिरी पहिरनमा परेको प्वाल छीङ्वेन्ले टालेकी थिइन् । त्यो बाहिरी पहिरन देख्ना साथ पाओय्विलाई छीङ्वेन्को याद आउन थाल्यो र उनी टोलाएर आँसु बगाएर बस्न थाले । त्यसदिन बेलुकी उनले खाना पनि खाएनन्, भोलिपल्ट बिहान उठेर पाओय्विले छीङ्वेन्को सम्झनामा धूप बाले ।
ती दिनहरूमा पाओय्विको विवाहको कुरा खुबै चल्न थालेको थियो । त्यो रोङ्-कुओ-फूमा बसेका सेविकाहरूको कुरा गर्ने एक प्रमुख विषय बन्न गएको थियो । एकदिन लीन् ताइय्विले पाओय्विको विवाहको कुरा छिनिसकेको भन्ने सुनिन्, उनीलाई अकस्मात् छटपटी भयो । उनीलाई अब जीवित रहने इच्छा नै हुन छोड्यो, उनीले औषधि पनि खान छोडिन्, सिरकले ओढ्न पनि छोडिन् । सेविका च्च्य्वीयान्ले कति सम्झाइन्, तर लीन् ताइय्विलाई सम्झाउन सकिनन् । दुई दिन पछि पाओय्विको विवाहको कुरा छिनिसकेको होइन भन्ने सुने पछि लीन् ताइय्विको स्वास्थ्यमा केही सुधार आयो ।
स्य्वे फान्लाई देश निकालाको सजायँ भएपछि स्य्वे परिवारको अवस्था बिंग्रिंदै गयो । स्य्वे फान् अब फर्केला नफर्केला भन्ने सोची उनका श्रीमतीहरू स्य्वे फान्को काकाको छोरासंग नजिकिन कोशिस गर्न थाले । त्यस बेला चीनमा विधवा भाउजूको देवरसंग विवाह गर्ने चलन पनि रहेको थियो । तर स्य्वे फान्को काकाको छोरा आफ्नो भाउजूहरूसंग नजिक पर्दै परेनन् । स्य्वे परिवारको दुर्दशा देखेर चिया माताले पााओय्विको विवाह स्य्वे पाओछाइसंग गरिदिने हो कि भन्ने विचार गर्न थाल्नु भयो ।
तलाशी लिंदा अश्लील चित्रहरू भेटिएर महलबाट निकालिएकी (चिया यीङ्छुन्की सेविका) स्छी आफ्नै घरमा बसिरहेकी थिइन् । उनीकी आमा दिन दिनै उनीलाई छिटो विवाह गर्न दबाब दिइरहन्थिन् । स्छीले आफ्नो फुफूको छोरा मन पराएकी हुँदा अरूसंग विवाह गर्न मान्दै मानिनन् । एकदिन स्छीले मन पराएको केटो स्छीकी आमासंग छोरी माग्न स्छीको घरमा आइपुग्यो । त्यही केटोको कारणले स्छी महलबाट निकालिएकी हुन् भन्ने सोचेकी स्छीकी आमाले आफू जिउँदो हुञ्जेल कुनै हालतमा पनि स्छीको विवाह उसंग गर्न नदिने भनिन् । स्छी र केटोले अनेक बिन्ती गर्दा पनि आमाले नमाने पछि स्छीले त्यहीं कोठाको भित्तामा टाउको ठोक्काएर आत्महत्या गरिन् । स्छी त्यसरी मरेको देखेर केटाले पनि तत्कालै चक्कू निकालेर आफ्नो घाँटी रेटेर आत्महत्या गर्यो । स्छीकी आमाको कारण दुईजनाको अकालमा ज्यान गएकोले छिमेकीहरूले स्छीकी आमालाई ज्यानमारा भनेर पाता कसेर अड्डामा पुर्याए ।
पाओय्विको कोठा अगाडिको चोकमा एउटा पाखरी फूलको रूख थियो । दुई चार वर्ष अघि नै त्यो रूख सुकेर मरिसकेको थियो । अहिले त्यहीं सुकेर मरिसकेको रूखमा फेरि अनायास फूल फुल्यो । चिया माता आफ्ना छोरा बुहारी नाति नातिनी सबै साथ लिएर त्यो फूल हेर्न आउनु भयो । वहाँले यसलाई एउटा पतन हुन लागेको परिवारको पुनर्जीवनको रूपमा बुझ्नु भएको थियो । तर जेठो छोरा चिया शले यसरी मरिसकेको रूखमा फेरि फूल फुल्न अशुभ हो, यो रूख तुरुन्तै काट्नु पर्छ भन्नुभयो । जेठो छोराको कुरा सुनेर चिया माता खूब रिसाउनु भयो, अरूले केही बोल्ने आँट गरेनन् । चिया माताको मनमा पनि कुनै अनिष्टको शंका भयो । वहाँ पनि गम्भीर हुनु भयो ।
